บ้านสังแก ต.เสม็จ อ.สำโรงทาบ จ.สุรินทร์ โดย นางสาวกรรณิกา ทองทา รหัสนักศึกษา 59191030105

บ้านสังแก       ถิ่นนักปราชญ์     เชี่ยวชาญอาชีพ

             เลื่องลือภูมิปัญญา                    ดำรงชีวิตแบบวิถีพื้นบ้าน

      น้อมนำเศรษฐกิจพอเพียง         สู่การพัฒนาที่ยั่งยืน

ประวัติบ้านสังแก

ประวัติบ้านสังแก นายนู สิริปัญญาโสภณ ให้สัมภาษณ์ เมื่อวันที่ 29 กรกฎาคม พ.ศ. 2561 ว่า เดิมบ้านสังแกตั้งอยู่ทางทิศตะวันตกของหมู่บ้าน ต่อมาในสมัยนั้นชาวบ้านได้รับความความเดือดร้อนโดยเกิดเหตุการณ์โรคระบาดดินแตกระแหง อยู่ไม่เป็นสุขเดือดร้อนมาก ซึ่งชาวบ้านเชื่อว่าเป็นอาเพสเหตุร้าย จึงย้ายมาตั้งและได้ย้ายมาทางทิศตะวันออกของหมู่บ้านและตั้งชื่อหมู่บ้านว่า “บ้านสังแก” ที่ตั้งชื่อหมู่บ้านสังแก เพราะในบริเวณที่ตั้งหมู่บ้านนั้น มีต้นไม้ชนิดหนึ่งขึ้นอยู่เป็นจำนวนมากในภาษาไทยเรียกว่า “ต้นสะแก” แต่ในภาษาชาวบ้านเรียกว่า “ต้นสังแก” จึงตั้งชื่อตามต้นไม้เป็นที่มาของชื่อหมู่บ้าน

การปกครองของหมู่บ้านสมัยก่อนหมู่บ้านมีผู้นำหมู่บ้านชื่อ ขุนลักษ์ ขุนไตร คนที่ 2 ชื่อขุนวิเศษ์ ต่อมาทางราชการได้แต่งตั้งผู้นำในหมู่บ้านเป็นผู้ใหญ่บ้านซึ่งมีรายชื่อดังนี้

1.  นายอุต  วิชุมา

2.  นายจันทร์ดี  ดอกจันทร์

3.  นายผิว  สาทิพจันทร์

4.  นายเสา  วิชุมา

5.  นายลุย  สาทิพจันทร์

6.  นายอ้วน สิงข์ไข

7.  นายลุย  สาทิพจันทร์

8.  นายนู  สิริปัญญาโสภณ        พ.ศ. 2514 – 2540 รวม อายุราชการ 26 ปี

9.  นายนาครินทร์  สาทิพจันทร์  พ.ศ. 2540 – 2545 รวม อายุราชการ  5  ปี

10. นายสนอง  ยอดอาจ           พ.ศ. 2545 – 2550 รวม อายุราชการ  5  ปี

11. นายบุญล้ำ  เลิศล้ำ             พ.ศ. 2551 – 2555 รวม อายุราชการ  5  ปี

12. นายบรรพจน์  วิชุมา           พ.ศ. 2555 – ปัจจุบัน

บ้านสังแกมีสถานที่สำคัญทางพระพุทธศาสนา คือมีวัดสหมิตรบำรุง (บ้านสังแก) เป็นวัดเจ้าคณะอำเภอสำโรงทาบ จังหวัดสุรินทร์ บ้านสังแกมีแหล่งน้ำ 1 แห่งสมัยก่อนเรียกว่าหนองน้ำ “คูแก้ว” มีโรงเรียนชื่อว่า “โรงเรียนบ้านสังแก” และมี “ศูนย์พัฒนาเด็กเล็กบ้านสังแก” ซึ่งให้บริการในสังกัด 4 หมู่บ้านคือ

          1. บ้านสังแก หมู่ 3

          2. บ้านสองห้อง หมู่ 4

          3. บ้านตาก่ำ หมู่ 6

          4. บ้านศรีสวัสดิ์ หมู่ 8
         ในสังกัด 4 หมู่นี้มีวัด โรงเรียน ศูนย์เด็กเล็ก เป็นสถานที่ให้บริการร่วมกันด้วยความสมัครสมานสามัคคีจนถึงปัจจุบัน

ภาพที่ 1 ศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก

สาธารณูปโภค

จำนวนครัวเรือน 93 ครัวเรือน ประชากรหมู่บ้านมีทั้งหมด 497 คน

ภาพที่ 2 บริบทของหมู่บ้าน

เขตที่ตั้ง

         อยู่ทางทิศตะวันตกเฉียงใต้ของอำเภอสำโรงทาบ ระยะทางประมาณ 12 กิโลเมตร

สภาพพื้นที่

         หมู่บ้านสังแกมีลักษณะพื้นที่เป็นที่ราบลุ่ม มีการทำการเกษตร มีปัญหาในเรื่องแหล่งน้ำ มีความสะดวกในการคมนาคม 

การเดินทาง

        สายที่ 1 จากบ้านสังแก ผ่านบ้านตาก่ำ ตำบลเสม็จ บ้านจังเกา ตำบลหนองไผ่ล้อม อำเภอสำโรงทาบ

        สายที่ 2 จากบ้านเสม็จ ผ่านบ้านโนนชัย บ้านหนองม้า ตำบลเสม็จ บ้านค้อ บ้านขอนแก่น ตำบลหนองฮะ บ้านหนองดุม ตำบลศรีสุข อำเภอสำโรงทาบ     

        สำหรับถนนส่วนใหญ่ เป็นถนนลาดยาง ส่วนภายในหมู่บ้าน ส่วนใหญ่เป็นถนนลงหินคลุก และถนนคอนกรีต

การประกอบอาชีพ

        1. อาชีพหลัก  ทำนา  

ภาพที่ 3 ทุ่งนา

        การทำนาของชาวบ้าน บ้านสังแก ส่วนใหญ่จะทำนาปีละ 1 ครั้ง เรียกว่า นาปี การทำนาจะเริ่มตั้งแต่ เดือนพฤษภาคม หรือช่วงฤดูฝน และจะเก็บเกี่ยวในช่วง พฤศจิกายน - ธันวาคม ซึ่งการทำนาของคนในหมู่บ้าน จะทำเป็นอาชีพหลัก นอกเหนือจากการทำนา คนในหมู่บ้านก็จะทำอาชีพเสริม คือ การทอพรมเช็ดเช้า

        2. อาชีพเสริม  ทอพรมเช็ดเท้า

ภาพที่ 4 การทำพรมเช็ดเท้า

ที่มา (นางพุฒ  ทองทา)

        การทอพรมเช็ดเท้าในหมู่บ้านเป็นอาชีพเสริมของชาวบ้านสังแก ที่ทำกันมานานตั้งแต่เครื่องมือยังไม่สะดวกสบายเหมือนในทุกวันนี้ การทอพรมเช็ดจากเศษผ้า เน้นลายที่ทันสมัย และสีสันสวยงามตามจินตนาการ ซึ่งเป็นอาชีพที่สร้างรายได้เลี้ยงดูครอบครัวได้เป็นอย่างดี และใช้เวลาว่างให้เกิดประโยชน์

วัตถุดิบและส่วนประกอบ

ภาพที่ 5 เศษผ้า                        ภาพที่ 6 กี่สำหรับทอพรมเช็ดเท้า                     ภาพที่ 7 ด้ายหลอด

        1. กี่สำหรับทอพรมเช็ดเท้า 

        2. ฟืมสำหรับทอ

        3. เศษผ้า

        4. ด้ายหลอด

        5. กรรไกร

        6. เข็มร้อยด้าย

        7. เข็มเก็บด้าย

        8. ไม้สอดผ้า

        9. แผ่นยางสำหรับขั้นผืนผ้า
     

ขั้นตอนการผลิต

        เริ่มจากการคัดผ้าแต่ละสี และตัดวัดเศษผ้าให้พอดีตามขนาดผืน และขึ้นด้ายโดยใช้เข็มร้อยด้ายและสอดเข้ารูของฟืมจนครบ แล้วก็นำไม้สอดที่ใช้เข็มพันไว้เสียบผ้าทีละเส้นจนได้ 2-3 เส้น และกระทบด้วยฟืมเพื่อให้แน่น เมื่อได้ 1 ผืน ก็จะสอดแผ่นยางกั้นเอาไว้ แล้วก็นำมาตัดเป็นผืน ๆ และมัดด้ายเข้าด้วยกันทีละคู่แล้วใช้เข็มเก็บด้ายสอดเข้ามาในผ้าแล้วตัดส่วนที่เหลือทิ้งไป เป็นอันเสร็จขั้นตอนการผลิต    

ภาพที่ 8 การสอดเศษผ้าตามที่ต้องการลวดลาย

ภาพที่ 9 การสอดเศษผ้ากับด้ายให้เข้ากัน (เพื่อป้องกันการหลุดออก)

ภาพที่ 10 การกระทบผ้าเพื่อให้แน่น

    

ภาพที่ 11 พรมเช็ดเท้าเสร็จสมบูรณ์

ภาพที่ 12 พรมเช็ดเท้าที่พร้อมออกจำหน่าย

ที่มา
นู สิริปัญญาโสภณ. (2561, กรกฎาคม 29).  บ้านสังแก ตำบลเสม็จ อำเภอสำโรงทาบ จังหวัดสุรินทร์.  
           สัมภาษณ์.
พุฒ ทองทา. (2561, กรกฎาคม 29).  บ้านสังแก ตำบลเสม็จ อำเภอสำโรงทาบ จังหวัดสุรินทร์.  สัมภาษณ์.